Artykuły

Memento mori

Średniowieczny strach przed śmiercią

Numer 22.2017
N.L. Peschier, „Martwa natura” (ok.1660); przemijanie doczesnej sławy. Na stoliku leżą instrument muzyczny, nuty, książki, kałamarz i zmięty list z pieczęcią, przygnieciony trupią czaszką. N.L. Peschier, „Martwa natura” (ok.1660); przemijanie doczesnej sławy. Na stoliku leżą instrument muzyczny, nuty, książki, kałamarz i zmięty list z pieczęcią, przygnieciony trupią czaszką. Rijksmuseum
Średniowieczni mnisi pozdrawiali się słowami: „Pamiętaj o śmierci”. Nie tylko im strach przed nią towarzyszył wówczas na co dzień.
Hieronymus Bosch, „Śmierć skąpca” (1490-1500); walka cnoty i występku o dusze umierającego. W drzwiach stoi już śmierć ze strzałą, anioł stróż próbuje zwrócić jego uwagę na krucyfiks, ale skąpiec mimo to wyciąga rękę po podawany mu przez złego ducha worek z pieniędzmi.National Gallery of Art Hieronymus Bosch, „Śmierć skąpca” (1490-1500); walka cnoty i występku o dusze umierającego. W drzwiach stoi już śmierć ze strzałą, anioł stróż próbuje zwrócić jego uwagę na krucyfiks, ale skąpiec mimo to wyciąga rękę po podawany mu przez złego ducha worek z pieniędzmi.

Lęk przed śmiercią był w tamtych wiekach czymś powszechnym za sprawą nieustannych wojen, napadów, epidemii oraz klęsk głodu. Człowiek średniowiecza żył średnio tylko 25–35 lat, a w okresach zarazy średnia ta spadała nawet do lat 17. W wielu rodzinach śmierć była stałą towarzyszką życia, w czym miała udział olbrzymia śmiertelności niemowląt i małych dzieci. Stąd też motyw śmierci musiał przeniknąć do ówczesnej sztuki, która w średniowieczu miała charakter przede wszystkim sakralny. Wizerunki Sądu Ostatecznego (np.

27.10.2017 Numer 22.2017
Reklama